Jumıssız puqaralardıń bántligi qalay támiyinlenip atır?

2024-12-12

Bıyılǵı jılda respublika boyınsha bántlik baǵdarlamasınıń orınlanıwın óz waqtında sapalı ámelge asırıw maqsetinde Xalıq deputatları rayon (qala)lıq Keńesleri tárepinen ayma-ay prognoz parametrleri tastıyıqlandı.

Baǵdarlamanıń orınlanıwı boyınsha rayon (qala) hákimliklerinde shtablardıń jumısı jolǵa qoyıldı. Atap aytqanda, baǵdarlama sheńberinde shólkemlestirilgen jumıs orınları hám bánt bolǵan xalıqtı onlayn rejimde baqlap barıw maqsetinde tiyisli ministrlikler hám uyımlardıń elektron maǵlıwmatlar bazasına integraciyalanǵan, “yangiish.mehnat.uz” elektron platforması iske túsirildi. Bunda, tek ǵana salıq uyımları arqalı sociallıq salıq tólegen shaxslar esapqa alınatuǵınlıǵı belgilendi. Usı jıldıń ótken 10 ay dawamında “yangiish.mehnat.uz” elektron platformasına kirgizilgen maǵlıwmatlar tiykarında 123 mıń 708 puqaranıń turaqlı, máwsimlik hám waqtınsha jumıslarda 55 299 puqaranıń bántligi támiyinlendi.

Jónelisler kesiminde aytatuǵın bolsaq, Xızmetler tarawın rawajlandırıw esabınan turaqlı jumıslarda jámi 57 mıń 387 puqara bánt bolıp, jıllıq reje tolıq orınlandı.

Sonnan, qarjı, baylanıs, transport, awıl xojalıǵı, miymanxana hám turizm, bilimlendiriw, densawlıqtı saqlaw, ulıwma awqatlanıw, sawda hám basqada xızmetlerdi kórsetiw esabınan 6,3 mıń, xızmetler tarawında ózin-ózi bánt etiw arqalı 32,3 mıń, xızmetler tarawında narásmiy jumıs orınların rásmiy sektorǵa ótkeriw arqalı 18,8 mıń puqara  bánt etildi.

Awıl xojalıǵı baǵdarında 59 mıń 245 puqaranıń turaqlı hám máwsimlik jumıslarda bántligi támiyinlendi.

Sonnan, agroklasterlerde 469 puqara, fermer xojalıqlarda 16,5 mıń, diyqan xojalıǵı ushın jer ajıratıw esabınan 8,7 mıń, tákirar egin egiw ushın jer ajıratıw esabınan 7,1 mıń, qıytaq jerlerde bántligi támiyinlengenler 21,3 mıń, pilleshilik tarawında 3,8 mıń hám suw xojalıǵı obektleriniń qorǵaw zonası átirapındaǵı jerler esabınan 1,4 mıń puqaranıń bántligi támiyinlengen.

Qurılıs tarawında 4408 puqara turaqlı hám waqtınsha jumıslarda bántligi támiyinlenip, sonnan, turaq jaylar qurılısında 2,5 mıń, sanaat kárxanaları qurılısında 881 puqara, sociallıq ob'ektler qurılısında 973 puqara, avtomobil jolları qurılısında 77 puqaranıń bántligi támiyinlendi.

Investiciyalıq joybarlardı iske túsiriw esabınan 2 mıń 668 jumıs ornı shólkemlestirilip, sonnan, iri investiciyalıq joybarlardı iske túsiriw esabınan 36 jumıs ornı, aymaqlıq investiciyalıq joybarlardı iske túsiriw esabınan 2,6 mıń puqaranıń bántligi támiyinlewge erisildi.

-Xalıqtıń bántligin támiyinlewde anıq nátiyjelerge qalay erisilmekte?

-Joqarı nátiyjelerge erisiwde tiykarınan kommerciyalıq bankler tárepinen ótken dáwirde “Shańaraqlıq isbilermenlik baǵdarlama”ları sheńberinde 476,9 mlrd sumlıq, “Kishi biznesti úzliksiz qollap-quwatlaw” kompleks baǵdarlaması tiykarında 280 mlrd sumlıq kredit qarjıları ajıratılǵan. Sonday-aq, Húrmetli Prezidentimizdiń Sayxunabad hám Úyshi rayonlarında saparı dawamında bergen tapsırmaları tiykarında máhállelerde qıytaq jerden paydalanıw boyınsha úlgili shańaraqlardı shólkemlestiriw arqalı xalıqtıń dáramatların arttırıw belgilep berildi. Sonıń menen birge, Zarbdar hám Ǵıjduwan tájriybeleri tiykarında xalıqtıń bántligi támiyinlenbekte. Ótken dáwirde Sayxunabad, Úyshi, Zarbdar hám Ǵıjduwan tájriybeleri tiykarında respublika boyınsha jámi 34 496 jumıs orınları jaratılǵan. Sonnan, Sayxunabad tájriybesi esabınan 10692 jumıs ornı (sonnan, mikrojoybarlar esabınan 7 687 jumıs ornı, diyqan xojalıqları esabınan 3 005 jumıs ornı), Uychi tájiriybesi esabınan 22 135 jumıs ornı, Zarbdar tájriybesi esabınan 1 669 jumıs orınları jaratılǵan.

Ministrligimizdiń eń tiykarǵı wazıypalarınan biri bul-xalıqtıń bántligin támiyinlew hám sol arqalı kámbaǵallıqtı qısqartıw bolıp esaplanadı. Usı jıldıń ótken dáwirinde qala hám rayonlıq Bántlik uyımları tárepinen 34 mıńnan aslam jumıssız puqaralardı kárxana hám shólkemlerdegi bos hám rezervlengen jumıs orınlarına jumısqa jaylastırıldı.

Búgingi kúnde respublika boyınsha jámi 2 649 bos (vakant) jumıs orınları bar ekenligi anıqlanǵan. Sonnan, mámleketlik mákemelerde 2128 jumıs ornı, jeke menshik kárxanalarda 521 jumıs ornın quraydı.

Hákim járdemshileri máhálledegi jumıssızlardıń óz qálewleri hám miynet bazarındaǵı talaptan kelip shıǵıp, kásip-óner hám isbilermenlikke oqıwǵa qamtıp almaqta. Atap aytqanda, ótken aylar dawamında 12 mıń 924 jumıssızlar hám mektep pitkeriwshileri kásip-óner hám isbilermenlik kónlikpelerine oqıwǵa qamtıp alındı. 6 mıń 544 puqara haq tólenetuǵın jámiyetlik jumıslarǵa qamtıp alındı hám olardıń miynet haqısı ushın 6,3 mlrd  sum qarjı tólep berildi.

Sonday-aq, 3 mıń 687 jumıssız puqaralarǵa, ásirese, kámbaǵal shańaraq aǵzalarınıń isbilermenlik, úy miyneti (kasanashılıq), ónermentshilik jumısın rawajlandırıw arqalı 22,9 mlrd sumlıq subsidiyalar ajıratıldı.

Atap aytqanda, 2 713 puqaraǵa 18,1 mlrd. sumlıq subsidiya kepserlew apparatı, nan hám xot-dog pisiriw pechi, inkubator, shashtárezlik úskeneleri, kompyuter toplamı, tigiwshilik mashinası, aǵash ustashılıq hám basqada miynet quralları satıp alıp berildi.

Sonday-aq,  xalıqtıń miynet huqıqı hám miynetti qorǵawdı támiyinlew boyınsha usı jıldıń ótken aylarında mámleketlik miynet qadaǵalaw inspekciyası tárepinen mákeme hám shólkemlerde 728 tekseriw hám úyreniw jumısları ótkerilip, 4 mıń 398 nızam buzıwshılıǵı anıqlanǵan. Anıqlanǵan nızam buzılıwları boyınsha 420 jaǵdayda 1 mlrd sumlıq járiymalar qollanıldı hám 168 jazba kórsetpeler berildi. Nızam buzıwshılıq jaǵdayları tiykarınan bilimlendiriw hám mektepke shekemgi bilimlendiriw mákemeleri (1 573), densawlıqtı saqlaw(736), awılxojalıǵı(338), qurılıs(111), transport(65), bank hám qarjı(18), sonday-aq, basqada tarawlarda jumıs alıp barıp atırǵan kárxanalarǵa (1 557) tuwra keledi.

Usı jıldıń ótken dáwirınde miynetti qorǵaw hám buzılǵan huqıqların tiklew boyınsha 1 573puqaranıń múrájatları kórip shıǵıldı, sonnan 825 múrájat qanaatlandırıldı hám 823 puqaranıń buzılǵan miynet huqıqları tiklendi. Qadaǵalaw ilajları nátiyjesinde 539 puqaranıń jámi 2,3 mlrd sumnan aslam miynet haqıları óndirilip berildi.

-Aldaǵı rejeler hám  baslı wazıypalar nelerden ibarat?

-Jıl juwmaǵına shekem bul boyınsha birinshiden, Bántlik dástúri tiykarında jańa jumıs orınların jaratıw arqalı 16 mıń 269 puqara dáramatlı miynet penen bántligin támiyinlew ilajları kóriledi, ekinshiden, “Kámbaǵallıqtan abadanlıqqa qaray” dástúri tiykarında jıl juwmaǵına shekem 6 mıń 868 shańaraqtı kámbaǵallıqtan shıǵarılıp, kámbaǵallıq dárejesin 8,5 procentke túsiriw rejelestirilgen, úshinshiden, kásip-ónerge oqıtılǵan jumıssız puqaralardı úy miyneti (kasanashılıq) hám ónermentshilik jónelislerinde ózin-ózi bánt etiw maqsetinde 1,5 mıńnan aslam puqaralarǵa 5 mlrd sumlıq subsidiya qarjıları ajıratıladı. Qaraqalpaqstan Respublikasın “Jumıssızlıqtan awlaq” aymaqqa aylandırıw hám kámbaǵallıqtı qısqartıw boyınsha aldaǵı turǵan wazıypalardı tolıq hám sapalı orınlanıwın támiyinlewde ministrlik jámááti menen birgelikte barlıq ilajlardı ámelge asıramız.

Sáwbetlesken G.Turdıshova,

Qaraqalpaqstan xabar agentligi sholıwshısı